Türk Akreditasyon Kurumu kısa adıyla TÜRKAK, uygunluk değerlendirme kuruluşlarını akredite etmek, bu kuruluşların ulusal ve uluslararası standartlara göre faaliyette bulunmalarını ve bu suretle uygunluk değerlendirme kuruluşlarınca düzenlenen belgelerin ulusal ve uluslararası alanda kabulünü temin etmek amacıyla kurulmuştur.
Ulusal akreditasyon sistemine baktığımızda önemli hizmet alanlarından birinin laboratuvar sektörü olduğunu görmekteyiz. Bu sektörde; deney, analiz ve kalibrasyon laboratuvarları yer almaktadır. Bu laboratuvarlarda yapılan çalışmaların doğruluğunu sağlayıcı bir ölçme altyapısı, ölçüm güvenilirliği, laboratuvarca yerine getirilen ölçümlerin izlenebilirliği ve ölçüm çalışmalarının homojenliğinin sağlanması gerekmektedir. Deney/kalibrasyon laboratuvarlarının akreditasyonu için TÜRKAK tarafından kullanılan temel doküman, TS EN ISO/IEC 17025 no’lu uluslararası standarttır. Tıbbi laboratuvarların akreditasyonu için ise TS EN ISO 15189- “Tıbbi Laboratuvarlar – Kalite ve Yeterlilik için özel şartlar Standardı esas alınmaktadır.
Ülkemizde, laboratuvarların akreditasyonu gönüllülük esasına dayanmakta olup, bir laboratuvar TSE EN ISO/IEC 17025 ve TS EN ISO 15189 standardına uygunluğu sağlamakla akreditasyona hazır hale gelmektedir. Ancak, bu standarda ilave olarak laboratuvarların çalışma sahasıyla ilgili ek kriterleri içeren dokümanların da gerektiğinde kullanılması söz konusudur.
TÜRKAK’ın verdiği hizmetlerden biri de muayene kuruluşlarının yeterliliklerini denetlemek ve akredite etmektir. Bu nedenle akredite olmak isteyen her muayene kuruluşu başvuru formu ile TÜRKAK’a faaliyetleri, ekipmanı ve personeli ile ilgili temel bilgileri sağlamalıdır. Bir Muayene kuruluşunun yeterlilik denetimi, doküman gözden geçirilmesi, kuruluşun idari merkez ofisinin ve varsa şubelerinin ziyaret edilmesi ve muayene faaliyetlerinin sahada denetlenmesi ile icra edilmektedir. Denetimin amacı, muayene kuruluşunun TS EN ISO/IEC 17020 standardının, ILAC P15 rehberinin, ilgili EA ve ILAC dokümanlarının ve TÜRKAK rehberlerinin şartlarına uygun olarak çalışıp çalışmadığının kontrol edilmesidir.
TÜRKAK personel belgelendirmesi yapan kuruluşların yeterliliklerini denetlemek ve akredite etme hizmeti de vermektdir. Akredite olmak isteyen her personel belgelendirme kuruluşu başvuru formu ve başvuru sırasında istenilen belgeleri (organizasyon yapısı, faaliyetleri, kalite yönetim sistemi dokümantasyonu, çalışan personeli ile ilgili temel bilgileri vb.) TÜRKAK’ a sağlamalıdır. Bir personel belgelendirme kuruluşunun yeterlilik denetimi, doküman gözden geçirilmesi, kuruluşun idari merkez ofisinin ve varsa şubelerinin ziyaret edilmesi ve belgelendirme faaliyetlerinin sahada denetlenmesi ile icra edilmektedir. Denetimin amacı, personel belgelendirme kuruluşunun TS EN ISO/IEC 17024’nin, EA 1/22 Rehberinin, EA 2/17 Rehberinin (onaylanmış kuruluş olarak çalışıyorsa) ve TÜRKAK prosedür ve rehberlerinin şartlarına uygun olarak çalışıp çalışmadığının kontrol edilmesidir.
Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite edilen veya edilmek üzere başvuran sistem belgelendirmesi yapan kuruluşların akreditasyon kapsamı dahilinde hangi faaliyet alanlarında belgelendirme yapabileceği belirlenmekte ve buna ilişkin IAF tarafından dokümante edilen bir liste sunulmaktadır.Aynı zamanda TÜRKAK’tan akredite olan veya akredite olmak isteyen kuruluşların belgelendirme faaliyetlerinde bulundukları firmaların kapsamlarını belirlemeleri için NACE alt kodlarını da içeren bir liste sunulmaktadır. Sistem belgelendirmesi yapan kuruluşların hangi ekonomik aktiviteler dahilinde akredite olarak belgelendirme yapabileceklerini belirleyen çerçeve liste bulunmaktadır.İlgili belgelendirme kuruluşları bu listede yer alan faaliyet kollarının hangilerinde akredite olarak belgelendirme hizmeti vermek istediklerini TÜRKAK SAB (Sistem Akreditasyon Başkanlığı)’a bildirdiklerinde (başvuru formunda) gerekli akreditasyon süreci başlatılır.TÜRKAK SAB, başvuru incelemeleri esnasında sistem belgelendirme kuruluşunun başvurduğu kapsamın adı, EA sınıflandırması ve NACE koduna ilişkin doğrulamaları gerçekleştirdikten sonra değerlendirmeye alır.
Akreditasyon için başvuruda bulunan ürün belgelendirme kuruluşu, yapmış olduğu faaliyetler, organizasyon yapısı ve çalışan personeli ile ilgili bilgileri Türk Akreditasyon Kurumuna sunar. Ürün Belgelendirme Kuruluşunun tarafsızlığını sağlayabilmek için kurmuş olduğu yapının incelenmesi, yeterliliğinin denetimi ürün belgelendirme programının gözden geçirilmesi, uygulanabilir normatif dokümanların incelenmesi, merkez ofisinin yönetim siteminin denetlenmesi (varsa diğer şube ve lokasyonların da), uygulanabildiğinde test faaliyetlerinin denetimi ve şahit denetimleri içermektedir. Denetimin amacı, ürün belgelendirme kuruluşunun TS EN ISO/IEC 17065 standardı ve uygulanabilir rehber dokümanların şartlarına uygun bir sisteme sahip olup olmadığına karar vermektir.
Bu kapsamda TÜRKAK’tan akredite olmak isteyen firmaların akredite edildiği uygunluk değerlendirme faaliyetlerini kapsayan yeterli bir mesleki sorumluluk sigortası yaptırması zorunludur.Bu sigorta sözleşmesi ile mesleki sorumluluk poliçesinde belirtilen ve ilgili yasa ve kanun maddelerince sınırları çizilen mesleki faaliyeti ifa ederken, sözleşme yürürlükteyken yapılan hatalı veya kusurlu fiiller nedeniyle sigortalıya karşı doğan tazminat taleplerine ilişkin Mesleki Sorumluluk Genel Şartları’na bağlı kalmak şartıyla teminat verilmektedir.